Przypomnijmy: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Radomia kilka tygodni temu wystąpiło z inicjatywą, by w przestrzeni miejskiej upamiętnić fakt, że Radom był pierwszym miastem na ziemiach polskich zajętych przez Austriaków w czasie I wojny światowej, w którym doszło do przejęcia władzy z rąk okupanta. W nocy z 1 na 2 listopada 1918 r. siły niepodległościowe utworzyły w mieście Tymczasowy Komitet Rządzący, tzw. Komisję Pięciu, który dał początek Republice Radomskiej. Komitet Pięciu zawiązał się w mieszkaniu adwokata Jana Wigury, w kamienicy u zbiegu ul. Traugutta i Piłsudskiego. I tu właśnie TMHiZR zamierza powiesić pamiątkową tablicę.
- Mamy już zgodę administratora budynku na umieszczenie tablicy – mówi Janusz Wieczorek, przewodniczący towarzystwa. - I próbujemy ustalić, pod jakim numerem znajdowało się mieszkanie Jana Wigury.
Tablica ma kosztować 12 tys. zł. - Właściwie mamy już pieniądze na projekt tablicy. Jedna z poważnych radomskich firm obiecała sfinansować ten etap prac, co bardzo nas cieszy, bo dzięki temu odpada nam jedna trzecia wszystkich kosztów – tłumaczy Janusz Wieczorek. - Zwróciłem się do parlamentarzystów, władz miasta, radnych z prośbą o wsparcie naszej inicjatywy. No i liczymy na hojność radomian.
Ci, którzy chcieliby przyczynić się do powstania tablicy, mogą wpłacać pieniądze na konto Raiffeisen Bank Polska S.A. O/Radom, nr 39 1750 0012 0000 0000 3776 9746, z dopiskiem „Pamięć”. Można także wrzucić datek do puszki w Księgarni Literackiej im. Witolda Gombrowicza (ul. Żeromskiego 83).
Na tablicy, która ma być odsłonięta 2 listopada, znajdzie się napis: „W tym budynku w nocy z 1 na 2 listopada 1918 roku powstał Tymczasowy Komitet Rządzący/ tzw. Komitet Pięciu/ w składzie:/ Stanisław Kelles-Krauz – przewodniczący/ Jan Wigura – zastępca przewodniczącego/ Roman Szczawiński – członek/ Aleksy Rżewski – członek/ Wacław Dębowski – członek./ Komitet w dniu 2 listopada 1918 roku, po 123 latach niewoli, w drodze zbrojnego przewrotu, obalił okupacyjne władze austriackie i ustanowił w Radomiu i okolicy niezależną władzę polską, która 9 listopada 1918 roku podporządkowała się Tymczasowemu Rządowi Ludowemu Republiki Polskiej w Lublinie./ Mieszkańcy Radomia w 100 rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę – listopad 2018/ Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Radomia”.
Z prośbą o zaopiniowanie treści napisu towarzystwo zwróciło się do komisji kultury, a ta postanowiła zasięgnąć opinii historyka, dr. Adama Duszyka, nauczyciela historii w VI LO im. Jana Kochanowskiego. Na środowe (9 maja) posiedzenie komisji zaproszony został także Janusz Wieczorek.
Taka tablica już dawno powinna była powstać – zauważył dr Duszyk, który od kilku lat wraz z uczniami „Kochanowskiego” przypomina listopadowym happeningiem powstanie Republiki Radomskiej. - Ba, informacja o Republice Radomskiej powinna być w podręcznikach historii, bo Radom był pierwszym miastem w Kongresówce, które tę niepodległość sobie wywalczyło. A nie ma. Powinien być w Radomiu plac Republiki Radomskiej i dziwię się, że takiego placu nie ma.
Zdaniem dr. Duszyka poza tablicą na kamienicy Zajdensznirów, informującą, że w tym domu ukonstytuował się Komitet Pięciu, kolejna – z informacją o Republice Radomskiej - powinna zawisnąć na budynku magistratu, skąd Komitet Pięciu ogłosił niejako odzyskanie przez Radom niepodległości.
Członkowie komisji kultury nie tylko przyklasnęli pomysłowi powieszenia tablicy, upamiętniającej zawiązanie się Komitetu Pięciu. - Uważam, że druga tablica też powinna się pojawić w stulecie odzyskania niepodległości. I powinno ją sfinansować miasto – zauważył Jakub Kowalski, przewodniczący komisji kultury.
Zdecydowano, że na następne posiedzenie zaproszony zostanie wiceprezydent Karol Semik, któremu komisja przedstawi ten projekt.
